Διαδικασία Εξέτασης Υποψηφίων με Αναπηρία και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες στις Πανελλαδικές Εξετάσεις

Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων εξέδωσε εγκύκλιο σχετικά με τη διαδικασία εξέτασης υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στις πανελλαδικές εξετάσεις. Η εγκύκλιος περιγράφει τις διατάξεις που διέπουν τη διαδικασία, με στόχο τη διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της ισότητας κατά την εξέταση των εν λόγω υποψηφίων. Παρακάτω παρατίθεται αναλυτικά το περιεχόμενο της εγκυκλίου.

Νομικό Πλαίσιο

Η διαδικασία εξέτασης διέπεται από τις διατάξεις του Ν.3699/2008, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν.4186/2013 και τον Ν.4547/2018. Ειδικότερα:

• Υποψήφιοι με σοβαρά προβλήματα ακοής, ομιλίας, επιληψίας ή αυτισμού εξετάζονται γραπτά ή προφορικά, ανάλογα με τις δυνατότητές τους, με γνωματεύσεις από τα αρμόδια Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ή τα Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ).
• Τυφλοί υποψήφιοι ή όσοι έχουν σοβαρά προβλήματα όρασης δικαιούνται προφορική εξέταση.
• Μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία ή δυσορθογραφία, εξετάζονται προφορικά, με δυνατότητα χρήσης προχείρου για σημειώσεις κατά την προετοιμασία τους.

Διαδικασία Εξέτασης

Η διαδικασία εξέτασης περιλαμβάνει:

• Προφορική εξέταση: Υποψήφιοι που αδυνατούν να εκφραστούν γραπτά εξετάζονται προφορικά στα ίδια θέματα με τους υπόλοιπους, με παροχή χρόνου προετοιμασίας τουλάχιστον ίσου με αυτόν της δυνατότητας αποχώρησης. Οι εξεταζόμενοι πρέπει να προσέρχονται μισή ώρα πριν την εξέταση, να φέρουν το δελτίο εξεταζομένου και να τηρούν τις οδηγίες των επιτηρητών. Οι αίθουσες εξέτασης είναι εξοπλισμένες με κατάλληλο φωτισμό και αποστάσεις ασφαλείας.
• Ειδικά Εξεταστικά Κέντρα: Υποψήφιοι με αναπηρία μπορούν να εξεταστούν σε ειδικά εξεταστικά κέντρα, τα οποία συγκροτούνται ανάλογα με τον αριθμό των υποψηφίων. Οι επιτροπές εξέτασης στελεχώνονται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό, ενώ για κάθε 20 υποψηφίους ορίζεται επιπλέον βοηθητικό προσωπικό. Σε κάθε τριμελή επιτροπή εξέτασης αναλογούν έως 7 υποψήφιοι, ενώ τηρούνται αυστηρά πρωτόκολλα αποστάσεων και φυσικού αερισμού. Οι χώροι προετοιμασίας διασφαλίζουν αποστάσεις 1,5 μέτρου ανά υποψήφιο και άνετο φυσικό αερισμό.
• Γνωματεύσεις και διαδικασίες: Οι γνωματεύσεις πρέπει να εκδίδονται από τους αρμόδιους φορείς, όπως ΚΕΣΥ, ΚΕΔΔΥ ή ΙΠΔ. Γνωματεύσεις που δεν πληρούν τις προβλεπόμενες διαδικασίες απαιτείται να επαναξιολογούνται. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής εξετάζει τις γνωματεύσεις για να διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή των ειδικών ρυθμίσεων.
• Μέτρα λόγω COVID-19: Υποψήφιοι πρέπει να φέρουν μαζί τους αρνητικό τεστ (self-test, PCR ή rapid test) και να τηρούν τη χρήση προστατευτικής μάσκας.

Κατηγορίες Υποψηφίων

• Υποψήφιοι με σοβαρά προβλήματα όρασης, κωφοί ή βαρήκοοι με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω εξετάζονται γραπτά ή προφορικά ανάλογα με τη γνωμάτευση.
• Μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, ή μαθητές με διαταραχές αυτιστικού φάσματος, αξιολογούνται προφορικά. Ορθογραφικά λάθη δεν λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση.
• Υποψήφιοι με κινητική αναπηρία ή προσωρινή ανικανότητα χρήσης των χεριών συμμετέχουν στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου.

Ειδικές Οδηγίες

Οι εκπαιδευτικοί και τα μέλη των επιτροπών εξέτασης οφείλουν:

• Να διασφαλίζουν την ψυχολογική ηρεμία των υποψηφίων.
• Να αντιμετωπίζουν κάθε μαθητή με ευαισθησία και σεβασμό στις ιδιαίτερες ανάγκες του.
• Να τηρούν αυστηρά το απόρρητο των προσωπικών δεδομένων.
• Να καταστρέφουν σημειώσεις αξιολόγησης μετά τη διαδικασία.
• Να μην αποκαλύπτουν σε κανένα τρίτο τη βαθμολογία ή πληροφορίες για την αξιολόγηση.
• Να διαμορφώνουν αίθουσες αναμονής και εξέτασης σύμφωνα με τις οδηγίες, εξασφαλίζοντας κατάλληλο φωτισμό και αποφυγή περιττών θορύβων.
• Να επιτρέπουν παράταση χρόνου εξέτασης, εφόσον αυτό κρίνεται αναγκαίο, για διάστημα έως 30 λεπτά.
• Εκπαιδευτικοί Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ.) συνοδεύουν μαθητές με αυτισμό κατά την εξέταση, χωρίς να επεμβαίνουν.

Προσαρμογές λόγω COVID-19

Το έτος 2021 εφαρμόστηκαν ειδικά μέτρα, όπως:

• Λειτουργία των επιτροπών σε ξεχωριστούς χώρους από αυτούς της βαθμολόγησης.
• Τήρηση απόστασης 1,5 μέτρου μεταξύ υποψηφίων και εξεταστών.
• Χρήση φυσικού αερισμού σε αίθουσες.
• Παρουσία ιατρού για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών.

Εξετάσεις Ειδικών Μαθημάτων

Υποψήφιοι με αναπηρία και ειδικές ανάγκες εξετάζονται στα ειδικά μαθήματα γραπτά ή προφορικά, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Η εξέταση διενεργείται υπό ίσες συνθήκες με τους υπόλοιπους υποψηφίους, με τήρηση των ειδικών απαιτήσεων που προβλέπονται για την κατηγορία τους.

Επαναληπτικές Εξετάσεις

Υποψήφιοι που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα, όπως κάταγμα, δύνανται να συμμετάσχουν στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου, καταθέτοντας σχετική αίτηση εντός δύο ημερών από τη λήξη των εξετάσεων. Η αίτηση συνοδεύεται από ιατρική γνωμάτευση που περιγράφει την ανικανότητα συμμετοχής στις τακτικές εξετάσεις.

Παράδειγμα Εφαρμογής

• Ένας μαθητής με δυσλεξία μπορεί να εξεταστεί προφορικά, χρησιμοποιώντας πρόχειρο για σημειώσεις. Οι εξεταστές οφείλουν να του απευθύνουν σαφείς και σύντομες ερωτήσεις.
• Υποψήφιος με κινητική αναπηρία που αδυνατεί να γράψει, μπορεί να χρησιμοποιήσει ειδικό λογισμικό ή να εξεταστεί προφορικά.
• Μαθητής με αυτιστικό φάσμα μπορεί να χρειαστεί ειδικές συνθήκες, όπως συγκεκριμένη θέση σε αίθουσα χωρίς ενοχλητικά ερεθίσματα.